Rywalizacja może być konstruktywna albo destrukcyjna. Może też mieć charakter indywidualny oraz grupowy („my-oni”). W przypadku rywalizacji grupowej częściej będzie również występować deprecjonowanie drugiej strony. („Oni nie znają się na…”). Definicyjnie rywalizacja oznacza dążenie do rozstrzygnięcia zgodnie z własnym poglądem i stanowiskiem, wbrew drugiej stronie. Postawienie na swoim.
Rywalizacja cieszy się złą sławą. Po części dlatego, że kojarzy się z egoizmem, brakiem elastyczności i walką. Jest nawet takie powiedzenie „po trupach do celu”. Rywalizacja jest bardzo użytecznym i ważnym narzędziem, ale powodu tej złej sławy, część osób unika obrony swoich interesów. Te osoby boją się, że mogą dostać etykietę osoby bezwzględnej i wybierają uleganie, unikanie, albo decydują się na kompromis.
Wiedzieć czego się chce i umieć tego bronić to bardzo ważna umiejętność. Problemem nie jest dążenie do celu, ale głownie sposób w jaki się to odbywa.
Jest to zatem bardzo i potrzebny styl, jednocześnie też najtrudniejszy w zastosowaniu. Przejście od rywalizacji konstruktywnej do destrukcyjnej może się łatwo wymknąć spod kontroli. Rywalizacja może być konstruktywna, kiedy atakowany jest problem, staje się destrukcyjna, kiedy atakowani są ludzie. Rywalizacja budzi silne emocje i łatwo możemy przejść od obrony swojego zdania do uporu „dla zasady”. Badania pokazują, że tendencję do destrukcyjnej rywalizacji nasila rywalizacja grupowa i odwrotnie. Ludzie chętniej współdziałają konstruktywnie, kiedy są w sytuacji jeden na jeden. Rywalizacja konstruktywna pomaga osiąganiu lepszych wyników, sprzyja rozwojowi (osobistemu i zespołowemu). Rywalizacja destrukcyjna polaryzuje ludzi i niszczy relacje. Źródłem rywalizacji destrukcyjnej jest dążenie do dominacji osobistej i postrzeganie drugiej strony jako przeciwnika (wroga), oraz postrzeganie konfliktu jako gry o sumie zerowej, gdzie zysk, albo racja jednej strony równą się strata, albo brak racji drugiej. W takiej sytuacji dominują zachowania typu „kto, komu udowodni” i stosowanie zasady, że „cel uświęca środki”.
Autor artykułu:
Dariusz Wawrzeniecki specjalista, praktyk w obszarach: selekcja, rekrutacja, ocena i rozwój kadry menadżerskiej.
Masz pytanie? Napisz: dariusz.wawrzeniecki@teampartners.pl
Jeżeli czujesz, że Twoja firma zmaga się z konfliktami, które wpływają na efektywność i atmosferę w zespole, czas na działanie! Zgłoś się do Teampartners na warsztaty z rozwiązywania konfliktów i naucz się, jak skutecznie radzić sobie z trudnymi sytuacjami, wzmacniając jednocześnie relacje w swoim zespole. Razem znajdziemy rozwiązania, które przyniosą pozytywne zmiany!